ks. Zbigniew Głowacki

Na początku bieżącego 2020 r. w naszym parafialnym kościele, nową ikonograficzną wymowę zyskały dwa boczne ołtarze znajdujące się w nawie głównej (tzw. małe ołtarze). Ołtarz Matki Bożej Różańcowej po prawej stronie zyskał współczesny obraz Pana Jezusa Miłosiernego, który równocześnie jest ruchomą zasłoną płaskorzeźby Matki Bożej Królowej Różańca  Świętego. Ołtarz z lewej strony, dawniej nazywany ołtarzem św. Anny, a ostatnio Miłosierdzia Bożego , zyskał w swojej głównej niszy dwa nowe obrazy; Matki Bożej Nieustającej Pomocy i jako ruchomą zasłonę siedemnastowieczny obraz (po dokonanej konserwacji) św. Antoniego, który doznaje wizji Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus.  Ze względu na jego wieloletnie przechowywanie tego obrazu został on błędnie rozpoznany jako rzekomy obraz św. Jana z Dukli i tak wpisany 12 kwietnia 2005 r. (nr. Rejestru B-122) na „ Listę obiektów objętych wpisem do rejestru zabytków” w naszym kościele. Tymczasem istnieją dokumenty źródłowe, które wyraźnie wskazują, że obraz św. Antoniego od dawna związany jest z iwonicką świątynią i ani razu nie wspominają o św. Janie z Dukli.

Dnia 11 sierpnia  1727 r. parafię Iwonicz wizytował bp Andrzej Pruski. Po wizytacji zatwierdził dokument, w którym czytamy: Jest pięć ołtarzy. W głównym jest obraz Matki Bożej i obraz Wszystkich Świętych. Z południowej strony są dwa ołtarze: św. Krzyża i św. Anny. Z północnej są także dwa ołtarze: św. Józefa i św. Antoniego.”  (Zob. Archiwum Archidiecezji Przemyskiej, rękopis, księga 160, s. 221-223, 375; Por. Ks. Rąb J., Iwonicz Zdrój i okolica cz. II, Iwonicz 1965, s.161.)

Dnia 12 czerwca 1798 r. proboszcz Iwonicza ks. Kazimierz Foremnicki dokonał Opisu kościoła  w którym czytamy: Boczny ołtarz św. Antoniego jest malowany w czerwony marmur. (Zob. AAP, rkps, ks.793, s. 13-23; Por. Ks. Rąb J., jak wyżej, s. 173.)

Dnia 11 września 1804 r. proboszcz ks. Feliks Dekański sporządził Inwentarz realności i praw kościoła w Iwoniczu. Dowiadujemy się, że Ołtarz św. Antoniego z Padwy po stronie lekcji ma wartość 10 (ówczesnych) złotych. (Zob. AAP, rkps, ks. 793, s 13-23; Por. Ks. Rąb J., jak wyżej, s.183.

Ks. Rąb J. w swoim wyżej przytaczanym opracowaniu opisując w 1965 r. wnętrze naszego kościoła słusznie zauważa, że na zasuwie ołtarza Matki Bożej Różańcowej (prawa strona) jest stary obraz św. Antoniego z XVII wieku. (Zob. s. 20.)

Z okazji 500-lecia iwonickiego kościoła Wszystkich Świętych, które było obchodzone w 1964 r., parafianin Władysław Adamczyk na prośbę ks. E. Skórnickiego wykonał bogatą serię zdjęć kościoła i jego otoczenia. Wśród nich uwidocznił ołtarz Matki Bożej Różańcowej (prawa strona), z zasuwą, którą spełniał interesujący nas obraz św. Antoniego z XVII; dzisiaj pięknie odnowiony, stanowi zasuwę obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy – po lewej stronie.

Jako uzupełnienie tego tekstu, warto przedstawić odnoszące się do niego zdjęcia oraz krótką biografię  świętego Antoniego.

Św. Antoni z Padwy, kapłan, patron ubogich. Urodził się w 1195 r. w Lizbonie (Portugalia). Jako nastolatek wstąpił do zakonu kanoników regularnych św. Augustyna, ale później przeszedł do franciszkanów. Po spotkaniu ze św. Franciszkiem z Asyżu, został powołany na profesora teologii w klasztorach franciszkańskich na terenie Włoch. Był doskonałym mówcą, dlatego poświęcił się kaznodziejstwu we Francji, Hiszpanii i we Włoszech. Św. Antoni zmarł w 1231 r.. Jego relikwie spoczywają w bazylice w Padwie. W ikonografii przedstawia się go najczęściej z Dzieciątkiem Jezus, które trzyma w ramionach. Taka figurka znajduje się w przedsionku naszego kościoła. Jednak iwonicki jego obraz świadczy, iż malarze umieszczali go również w innych formach ikonograficznych. Na iwonickim obrazie Dzieciątko Jezus podaje św. Antoniemu lilie. To jest ikonograficzny znak rozpoznawczy.. Imię św. Antoniego nosił świątobliwy proboszcz Iwonicza ks. Antoni Podgórski. Upiększając rozbudowaną świątynię w 1880 r. zapewne szczególnie zadbał o wyeksponowanie w niej swojego patrona. Liturgiczne wspomnienie św. Antoniego w kalendarzu kościelnym przypada 13 czerwca, kiedy to w kościołach wg starej tradycji poświęca  się tzw. lilie św. Antoniego, które zakwitają w początkowych dniach czerwca.